روغن ها از روزگارهای قدیم به عنوان ماده ای جهت چرب کردن و روان کردن قطعات مختلف مورد استفاده قرار می گرفته است. پس از اینکه خودروها و ماشین آلات مختلف تولید شدند، باز هم از روغن به عنوان یک روانکار در این تجهیزات استفاده شد. البته نوع روغن های ماشین آلات به عوانل زیادی مانند نوع ماشین، محیط و شرایط کار ماشین آلات و … بستگی خواهد داشت. ما در ادامه در خصوص روغن های ماشین الات اطلاعات کاملی را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
آشنایی با روغن های ماشین آلات
یکی از اصلی ترین ماده های روانکاری ماشین آلات، روغن ها هستند. این ماده می تواند به راحتی قطعات متحرک موجود در سیستم های مختلف ماشین آلات را روانکاری کرده و محیط مناسبی برای فعالیت آن ها ایجاد کند. امروزه از روغن ها در قسمت های مختلفی از ماشین آلات همچوم چرخ دنده ها، موتورها، گیربکس ها، جعبه دنده، فرمان و … استفاده می کنند. روغن های ماشین آلات به قدری دارای مزایا هستند که استفاده از آن ها در هر ماشین و خودرویی ضروری خواهد بود.
البته باید به این نکته نیز دقت داشت که روغن ها بسته به شرایطی که در آن فعالیت می کنند، نوع ماشین آلات، قطعات مختلف، فاصله بین قطعات، دمای محیط کاری و … نیز به مدل های مختلفی دسته بندی می شوند. از این رو نمی توان از یک روغن برای تمامی قطعات و بخش های مختلف ماشین آلات استفاده کرد. امروزه از انواع روغن های ماشین آلات در خودروهای سبک و سنگین، در صنایع کشتی رانی، قطارها، هواپیماها، ماشین آلات راهسازی، ماشین آلات کشاورزی و … استفاده می کنند.
مزایای استفاده از روغن های ماشین آلات
همانطور که در قسمت های قبل اشاره کردیم، روغن های ماشین آلات دارای خاصیت ها و مزایایی بوده که باعث می شوند استفاده آن ها در ماشین آلات به قدری ضروری باشد که در نبود آن ها امکان به حرکت درآمدن ماشین آلات وجود نداشته باشد. از مهمترین مزایای استفاده از این روغن ها، می توان به روانکاری قطعات مختلف و متحرک موجود در ماشین آلات اشاره کرد. روغن های مختلف ماشین آلات باید شرایطی را ایجاد کنند که این قطعات به سادگی و با کمترین برخورد به کار خودشان ادامه دهند.
از این رو این روغن ها می توانند با کاهش اصطکاک موجود در سیستم، از بروز فرسودگی ها، خوردگی ها و زنگ زدگی ها جلوگیری کرده و طول عمر قطعات را افزایش دهند. همچین با بالا رفتن عمر مفید این قطعات، هزینه های جانبی همچون تعمیر، نگهداری و تعویض نیز به حداقل ممکن خودشان کاهش پیدا خواهند کرد. یکی دیگر از مزایای استفاده از روغن های ماشین آلات، قدرت خنک سازی این سیالات است.
ماشین آلات صنعتی در محیط های سخت کاری مشغول به فعالیت بوده و همین امر موجب می شود تا در زمان کار، حرارت بالایی تولید کنند. از این رو باید از روغن های مختلف جهت انتقال چنین حرارتی و خنک کردن هرچه بهتر فضای کار قطعات استفاده کرد. از دیگر مزایای مهم روغن های ماشین آلات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قدرت پاکسازی و از بین بردن آلودگی ها
- آب بندی کامل سیلندر و پیستون
- بالا بردن راندمان کاری
- جلوگیری از کسیداسیون
- جلوگیری از بروز کف
- جلوگیری از امولسیون
- و …
معرفی انواع مختلف روغن های ماشین آلات
حال که به صورت اجمالی با روغن های ماشین آلات آشنا شدید، زمان آن رسیده است تا این روغن ها را بسته به نوع تولید آن ها، به دسته های مختلفی تقسیم کنیم. این مدل از روغن ها می توانند در یکی از دسته های زیر قرار بگیرند:
روغن های مینرال
این روغن ها به صورت مستقیم از نفت خام تولید می شوند و سال های سال به عنوان روانکار در ماشین آلات مختلف مورد استفاده قرار گرفته بودند. اما از آن رو که روغن های مینرال دارای فناوری ضعیفی بودند، رفته رفته جای خودشان را روغن های جدیدتری دادند که با موتورهای جدید ماشین آلات تطبیق بیشتری داشت. از روغن های مینرال در خودروهای قدیمی و کلاسیک استفاده می کنند.
روغن های سنتتیک
یکی دیگر از انواع روغن های ماشین آلات، روغن های سنتتیک هستند. این روغن ها دارای ترکیبات شیمیایی بوده و از تصفیه نفت خام تولید نمی شوند. ترکیبات به کار رفته در این نوع از روغن ها پولیمراسیون هیدروکربن ها بوده و در ابتدا از آن ها تنها به عنوان روغن موتورهای جت استفاده می شد. بعد از آن که متخصصان متوجه قابلیت ها و مزایای بسیار زیاد این روغن ها شدند، از آن ها برای استفاده در دیگر ماشین آلات موجود در صنعت نیز بهره گرفتند.
روغن های سنتتیک به قدری دارای خواص مناسبی بودند که امروزه در تمامی خودروها مورد استفاده قرار می گیرند. از مهمترین این خواص می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش مصرف سوخت
- غیر خورنده و غیر سمی بودن
- پایین بودن میزان تبخیر شدگی
- دمای سوختن بالا
- مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون
- دارای شاخص ویسکوزیته مناسب
- و …
روغن های نیمه سنتتیک
در کنار موارد فوق، نوع دیگری از روغن های ماشین آلات وجود دارد که از ترکیب دو مورد فوق تولید شده است. به این روغن ها که از اختلاط روغن های مینرال و روغن های سنتتیک ایجاد می شوند، روغن های نیمه سنتتیک گفته می شود. این روغن ها تمامی خواص روغن های سنتتیک را ندارند، اما در مقایسه با روغن های مینرال دارای خواص بیشتری هستند. روغن های سنتتیک می توانند در برابر دماهای بالا و فشارهای سنگین مقاومت خوبی از خودشان نشان دهند و از این رو در ماشین آلات مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند.
تعویض به موقع روغن های ماشین آلات
فراموش نکنید که بهترین روغن های ماشین آلات نیز دارای یک عمر مفید و مشخص هستند. بعد از طی کردن این مدت زمان، باید حتما نسبت به تعویض روغن ماشین آلات اقدام کنید. یکی از بهترین راه های مشخص شدن زمان تعویض، بررسی روغن در این ماشین آلات است. در صورتی که روغن شما به سمت سیاهی برود و یا غلظت آن زیادتر از حد ممکن شود، به این معنی است که باید روغن را تعویض نمایید.
به یاد داشته باشید که همانقدر استفاده نکردن از روغن های مرغوب ماشین آلات مضر و زیان رسان است، استفاده از روغن های استفاده شده و کثیف نیز می تواند آسیب های جدی به قطعات وارد کند. از این رو نسبت به تعویض به موقع روغن ماشین آلات اقدام کنید.
نتیجه گیری | روغن های ماشین آلات
یکی از اصلی ترین مایعاتی که در ماشین آلات صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد، روغن های ماشین آلات هستند. از آن رو که این تجهیزات در شرایط سخت کاری مشغول به فعالیت هستند، به روغنی نیاز دارند که دارای قابلیت های زیادی باشد و بتواند محیط مناسبی برای کار قطعات مختلف ایجاد کند. روغن های ماشین آلات باید دارای خواصی مانند ویسکوزیته مناسب، روانکاری خوب، مقاومت بالا در برابر فشار و حرارت، انتقال حرارت و … باشند.