درون خودروها چرخ دنده‌های بسیار زیادی مشغول به کار هستند که برای عملکرد صحیح به یک فضای تمیز و به دور از آلودگی نیاز دارند. یک راننده باتجربه می‌داند که با مهیا کردن چنین فضایی برای دنده‌های خودرو، می‌تواند به بیشترین بهره وری وسیله نقلیه خود دست پیدا کند. جعبه دنده یکی از نقاط حساس در هر خودرویی است که نیاز به رسیدگی و مراقبت‌های ویژه دارد. از این رو لازم است تا هر چند وقت یک بار روغن دنده خودرویی خود را تعویض نمایید.
روغن دنده خودرویی چیست؟
شاید شما هم چندین و چند بار نام روغن گیربکس را شنده باشید. منظور از روغن گیربکس همان روغن دنده خودرو است که در صنعت و بازار بیشتر با این نام شناخته می‌شود. روغن دنده خودرویی ماده‌ای سیال بوده که می‌تواند قطعات و چرخ دنده‌های متحرک خودرو را روغن کاری کرده و از اصطکاک میان آن‌ها جلوگیری کند. البته این روغن‌ها وظایف دیگری نیز به عهده دارند که از مهمترین آن‌ها می‌توان به منتقل کردن نیرو از موتور به جعبه دنده است.
همچنین شما می‌توایند به کمک یک روغن دنده خودرویی مرغوب، از بالا رفتن دمای گیربکس جلوگیری کرده و آن را خنک کنید. نکته مهمی‌که در این قسمت لازم است به آن اشاره کنیم این است که روغن گیربکس یا دنده خودرویی در گیربکس‌های دستی و اتوماتیک با یکدیگر تفاوت دارند. برای استفاده از روغن دنده در گیربکس‌های دستی باید از روغن MTF و در گیربکس‌های اتوماتیک از روغن ATF استفاده کنید.
مزایای استفاده از روغن دنده خودرویی
مطمئنا تا بدین جای مطلب نیز متوجه شدید که استفاده از چنین روغنی در خودروها تا چه اندازه دارای اهمیت است. اما اجازه دهید تا به صورت کامل در خصوص مزایای استفاده از روغن گیربکس یا روغن دنده خودرویی در در ماشین‌ها بیشتر صحبت کنیم. این روغن‌ها وظیفه روانکاری قطعات را به عهده دارند. بدین صورت که بعد از استفاده باعث کاهش اصطکاک بین قطعات شده و می‌توانند از خوردگی و فرسودگی قطعات جلوگیری کنند.
به همین سادگی به کمک استفاده از چنین روغن هایی، عمر مفید قطعات موجود در گیربکس افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین کاهش اصطکام موجب می‌شود تا دمای فضای محیط کاهش پیدا کرده و گیبرکس خودرو شما خنک شود. از سوی دیگر این روغن‌ها با از بین بردن آلودگی‌ها و لجن‌های موجود در گیربکس خودرو موجب تمیز شدن و پاکیزه شدن محیط خود خواهند شد.
بدین صورت می‌توانند باعث بالا رفتن کارایی و بهبود عملکرد شده تا گیربکس به خوبی وظیفه خودش را در خودرو ایفا کند.
چرا باید روغن دنده خودرویی را تعویض کنیم؟
زمانی که از خودرو به در طولانی مدت استفاده می‌کنید، ذرات گرد وغبار و آلودگی‌های مختلفی به قطعات گیبرکس ورود پیدا می‌کند. این گردوغبار باعث بالا رفتن دمای گیبرکس و در نتیجه آسیب رسیدن به این قطعات می‌شود. از این رو برای کاهش استهلاک خودرو و حفظ سلامت جعبه دنده، باید بعد از گذشت مدت زمانی معین، روغن دنده را تعویض کنیم. به بیان دیگر دلیل اصلی تعویض روغن گیبرکس، حفظ عمر مفید قطعات جعبه دنده خودرو است.
فراموش نکنید که بعد از آسیب دیدن و خراب شدن قطعات موجود در گیبرکس، شما باید قطعات معیوب را با قطعات سالم تعویض کنید که این مسئله خود مستلزم صرف هزینه‌های زیادی است. در صورتی که با استفاده از یک روغن دنده مناسب، می‌توانید به سادگی جلوی چنین هزینه هایی را بگیرید. به همین دلایل است که روغن دنده خودرو باید هر چند وقت یکبار بررسی شده و در صورت نیاز حتما تعویض گردد.
زمان تعویض روغن گیربکس
تا بدین جا متوجه شدیم که روغن گیربکس دارای عمر مفیدی بوده و بعد از اتمام آن، باید سریعا نسبت به تعویض آن اقدام کنید. اما آیا می‌دانید زمان تعویض روغن دنده خودرویی چه زمانی است؟ راه اول این است که با مراجعه و مطالعه دفترچه راهنمای روغن گیبرکس از طول عمر روغن دنده خودرو خود مطلع شوید. این روغن‌ها معمولا باید بین هر 50 تا 100 هزار کیلومتر یک بار تعویض شوند.
این رقم در زمانی که خودرو در شرایط سخت کاری قرار می‌گیرد، می‌تواند تا 30 هزار کیلومتر نیز کاهش پیدا کند. در خودروهای اتوماتیک گفته می‌شود که روغن دنده باید در هر 60 هزار کیلومتر یک بار تعویض گردد. البته باید به این نکته اشاره کنیم که تعویض زودتر از موعد این روغن‌ها نه تنها مشکلی نداشته، بلکه به سلامت گیبرکس خودرو شما نیز کمک می‌کند.
افزودنی‌های روغن گیبرکس
با اینکه بخش اعظمی‌از این روانکارهای خودرویی را روغن‌های پایه تشکیل می‌دهند، اما برای افزایش کارایی و بهبود عملکرد آن‌ها از مواد افزودنی در روغن دنده خودرویی استفاده می‌شود. این افزودنی‌ها هر کدام برای یک امر خاص اضافه می‌شوند و کنار هم قرار گرفتن آن‌ها موجب می‌گردد تا روغن دنده بهترین عملکرد را داشته باشد. از مهمترین افزودنی‌های روغن دنده خودرویی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزودنی‌های ضد سایش و ضد ترک
- افزودنی‌های کاهنده نقطه سیلان
- افزودنی‌های ضداکسیداسیون
- و …
ویژگی‌های یک روغن دنده مرغوب
هنگامی‌که تصمیم به خرید یک روغن دنده‌ای می‌گیرید، باید فاکتورهایی را مد نظرتان داشته باشید تا دست به یک خرید مطمئن بزنید. روغن‌های دنده خودرویی باید یک سری ویژگی‌های شاخص داشته باشند تا بتوانند بهترین نتیجه را در اختیار شما قرار دهند، از مهمترین این ویژگی‌های می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ویسکوزیته یا گرانروی
گرانروی یکی از مهمترین فاکتورهای یک روغن دنده مرغوب است. میزان غلطت این روانکارهای خودرویی باید به گونه‌ای باشد که بتواند به سادگی تمامی‌گیرکس را تحت پوشش قرار داده و فشار وارد شده به دنده‌ها را خنثی کند.
- مقاومت در برابر حرارت‌های بالا
یک روغن دنده خودرویی مرغوب باید بتواند به سادگی در برابر هرگونه حرارتی مقاوم باشد و اجازه داغ شدن بیش از اندازه را به دنده‌ها ندهد.
- مقاومت در برابر فشارهای بالا
دنده‌های موجود در گیربکس خودرو به دلیل نحوه عملکرد گیربکس‌های دستی تحت فشار بالایی هستند، از این رو روغن دنده باید به خوبی بتواند این فشار را تحمل کرده و در برابر آن مقاومت کند.
نتیجه گیری
روغن دنده خودرویی که شاید نام آن را با روغن گیبرکس شنیده باشید، یکی از مهمترین روانکارهایی است که باید در هر خودرویی استفاده شود. به کمک این روغن‌ها می‌توان محیط جعبه دنده را روغن کاری کرد و با جلوگیری از اصطکاک بین قطعات، طول عمر آن‌ها را افزایش دهیم. تعویض به موقع روغن دنده خودرویی یکی از مهمترین وظایفی است که یک راننده باتجربه باید مدنظر قرار دهد.