ضدیخ، ضدجوش یا مایع خنک کننده

آب یک مایع انتقال حرارت عالی به خصوص در موتورهای احتراق داخلی است، اما زمانی که یخ می زند، در واقع منبسط می شود که به آن انبساط حرارتی منفی می گویند. این انبساط سب شکست رادیاتور و موتور می گردد. همچنین وقتی آب بر اثر گرما به جوش می آید، حجم بخار و فشار ایجاد شده آن باعث آسیب به موتور و ترکیدگی رادیاتور می شود. برای حل این مشکلات و جلوگیری از آسیب به موتور خودرو، ضدیخ ضدجوش حاصل از ترکیب آب با خلوص بالا، مونو اتیلن گلایکول (MEG) و افزودنی های بازدارنده استفاده می شود. مونو اتیلن گلایکول (MEG) و آب بیشتر حجم محلول مایع انتقال حرارت به رادیاتور را تشکیل می دهند. افزودنی های بازدارنده تنها درصد کمی از مایع ضدیخ یا خنک کننده را تشکیل می دهند.

خنک‌کننده‌هایی (مایعات انتقال حرارت رادیاتور) که دارای هر دو ویژگی ضدیخ ضدجوش هستند، معمولاً پایه مونو اتیلن گلایکول (MEG) دارند. خود ماده مونو اتیلن گلایکول (MEG) هرگز خاصیت ضدیخ ضدجوش خود را از دست نمی دهد، اما افزودنی های بازدارنده آن با گذشت زمان کاهش می یابند و باعث نیاز به تعویض مایع خنک کننده می شود. میزان مونو اتیلن گلایکول (MEG) در مخلوط خنک کننده، تعیین کننده نقطه انجماد و نقطه جوش است. مخلوط مایع خنک کننده برای بهترین نتیجه باید بین 33 تا 50 درصد مایع خننک کننده و مابقی آب خالص باشد که این ترکیب پایداری دمایی در بازه 38- تا 110 درجه دارد.

جدول حدودی ترکیب و دمایی

برخی از خنک کننده های با کارآیی بالا از پروپیلن گلایکول (PG) به عنوان پایه ضدجوش ضدیخ برای خنک کننده استفاده می کنند. این ماده سمیت خیلی کمتری دارد و این ویژگی آن را برای محیط های دریایی و سایر محیط های حساس ایده آل می کند. اگرچه پروپیلن گلایکول پروپیلن گلایکول (PG) سمیت بسیار کمتری نسبت به مونو اتیلن گلایکول (MEG) که در اکثر خنک کنندههای ضدیخ ضدجوش استفاده می شود دارد اما خاصیت انتقال حرارت کمتری از مونو اتیلن گلایکول (MEG) دارد زیرا ویسکوزیته بالاتری دارد. بنابراین فشار بیشتری بر مواردی مانند پمپ های آب وارد می کند و به همین دلیل برای استفاده های سنگین تر مناسب تر است.

ضدیخ ها گاه به صورت خالص و کنستانتره (Concentrate) و گاه به صورت ترکیب با آب (Coolant) در بازار عرضه می شوند. در صورتی که ضدیخ کنستانتره خرید کردید، باید آن را بر اساس جدول روی برچسب محصول با آب رادیاتور استاندارد مخلوط و استفاده نمایید.

درصد ضدیخ ضدجوش (بقیه آب رادیاتور)	نقطه انجماد محلول خنک کننده (درجه سانتیگراد)
درصد ضدیخ ضدجوش (بقیه آب رادیاتور)	پروپیلن گلایکول (PG)	مونو اتیلن گلایکول (MEG)
0	0	0
20	7-	9-
30	12-	15-
40	21-	34-
50	34-	37-
60	49-	52-
70	54-	61-
80	57-	49-
100	60-	21-

نکته قابل توجه در جدول فوق این است که اگر ضدیخ خالص مونو اتیلن گلایکول (MEG) را در فریزر بگذارید، یخ می زند، اما مخلوط آن با آب یخ نمی زند.

ضدیخ ها در انواع مختلف آلی و معدنی تولید می شوند. این نام گذاری بر اساس نوع افزودنی های بازدارنده آلی یا معدنی است. ضدیخ ها در رنگ های مختلفی مانند سبز، زرد، آبی، بنفش، قرمز و نارنجی در بازار عرضه می شوند. این رنگ ها تفاوتی در خصوصیات و ویژگی های ضدیخ ایجاد نمی کنند، ولی برای شناسایی انواع مختلف ضدیخ مورد استفاده قرار می گیرند.

در رنگ سبز از افزودنی های سیلیکاتی، در قرمز و نارنجی از افزودنی های اسیدی آلی (Organic)، در رنگ زرد از مخلوط اسیدی آلی و سیلیکاتی به عنوان بازدارنده استفاده می شود. در ضدیخ های آبی از فسفات ها و اسیدهای آلی به عنوان بازدارنده استفاده می شود.

رنگ ضدیخ	نوع افزودنی	ماشین های مصرف کننده
ضدیخ سبز	سیلیکات ها – معدنی (IAT) In-Organic Additive Technology	ماشین های تکنولوژی قدیم
ضدیخ زرد	دوگانه سیلیکات ها و اسیدهای آلی (HOAT) Hybrid Organic Acid Technology	فورد، کرایسلر و ماشین های اروپایی Ford, Chrysler – European Cars
ضدیخ قرمز یا نارنجی	اسیدهای آلی (OAT) Organic Acid Technology	ساب، فولکس واگن، جنرال موتورز SAAB – Volkswagen – GM
ضدیخ آبی/صورتی	دوگانه فسفات ها و اسیدهای آلی (P-HOAT) Phosphate Hybrid Organic Acids Technology	تویوتا، نیسان، هوندا، کیا، هیوندای، ماشین های چینی و آسیایی Toyota – Nissan – Honda – Kia – Hyundai – Asian Vehicles
ضدیخ بنفش	دوگانه سیلیکات و اسیدهای آلی (Si-OAT) Silicate organic Acid Technology	مرسدس بنز، آئودی، فولکس واگن، پورشه Mercedes Benz – Audi – Volkswagen – Porsche

رنگ های استفاده شده در ضدیخ باید حتما از نوع خاص و مرغوب باشند که در غیر اینصورت بر ثر گرما و تحت فشار کارکرد، ضدیخ ضدجوش رفته رفته رنگ خود را از دست داده و به سوی بیرنگی اولیه خود می رود. این بی رنگی تغییری در خواص ضدیخ ایجاد نمی کند، ولی علت استفاده از رنگهای تند و خاص در ضدیخ ضدجوش، شناسایی نشتی و یا ترکیدگی رادیاتور می باشد. لذا، تولیدکننده باید اطمینان حاصل کند حتما از رنگهای باکیفیت و مخصوص استفاده نماید تا ضمن پایداری کامل در طول عمر ضد یخ، نشتی های احتمالی قابل تشخیص سریع و جلب توجه باشند.

توصیه می گردد قبل از استفاده از ضدیخ ضدجوش جدید، رادیاتور کاملا از مایع قبلی تخلیه و شستشو گردد. چنانچه از کنستانتره استفاده می کنید حتما با استفاده از ظروف مندرج از درصد ترکیب آن با آب با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه و جدول روی برچسب ضدیخ ضدجوش اطمینان حاصل نمایید.

با توجه به سمی بودن ضدیخ، لطفا از تماس مستقیم آن با دست و بدن و یا دور ریختن آن در طبیعت جدا خودداری نمایید. بخارات ضدیخ در ریه ها و قلب به کریستال های کلسیم اکسالات شده و بسیار برای سلامتی جانداران و گیاهان مضر هستند. به علت بو و شیرینی ضدیخ، کودکان و حیوانات ممکن است به آن جذب شوند، لذا همیشه ضدیخ را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید. از ظرف ضدیخ ضدجوش به هیچ عنوان پس از شستشو به عنوان ظرف آب اشامیدنی یا آبیاری گیاهان استفاده نکنید.

در واحدهای تصفیه ضدیخ، خنک کننده های استفاده شده بازیافت شده و از آنها در تولید ضدیخ تصفیه دوم که برخی شرکت ها آن را تولید می نمایند استفاده می شود.

شرکت طراحی سایت